Manipulacja faktami - polemika do artykułu W. Mielczarskiego "Manipulacja atomem"

Zacznijmy od opisywanego przez autora ryzyka związanego z energetyką jądrowa. Zacznijmy najpierw od zdrowia ludzkiego. To właśnie nasz kraj nie posiadający elektrowni jądrowych jest uważany za najbardziej ekologicznie zatruty w całej Europie a na ,50 miast o najgorszym powietrzu na starym kontynencie aż 35 jest w Polsce. Dlaczego? Ano dlatego że Polska po zatrzymaniu programu rozwoju energetyki jądrowej w roku 1990 rozwijała albo brudne formy wytwarzania energii - czyli spalanie węgla brunatnego, kamiennego oraz gazu, lub też rozwijała po roku 2000 energetykę o bardzo słabym współczynniku rocznym wykorzystania mocy - niestabilne źródła słoneczne i wiatrowe. Jedyne źródła stabilne nie powodujące emisji to nieliczne elektrownie wodne dostarczające dziś poniżej 2 % całej produkowanej w naszym kraju energii. Przy 80 % produkowanej z węgla kamiennego i brunatnego. W ciepłownictwie aż 75% energii cieplnej produkowane jest z węgla.

Zdrowotne skutki tego stanu rzeczy odczuwa nasze społeczeństwo bardzo boleśnie. Zabija nas wszechobecny smog, głównie w sezonie grzewczym. Według oceny różnych źródeł aż od 45 - 50 tysięcy osób umiera przedwcześnie w Polsce z powodu chorób układu krążenia, nowotworów spowodowanych zatrutym powietrzem, także chorób płuc. Z tego około 5 tysięcy osób to roczne ofiary energetyki zawodowej. Wiecej niż ginie w tym czasie w wypadkach drogowych. Do tego doliczmy ofiary tragicznych wypadków w kopalniach węgla kamiennego.

Nic zatem dziwnego że energetykę jądrową uznaje się za gałąź gospodarki, której rozwój prowadzi do zmniejszenia tej ogromnej ilosci ofiar będących efektem monokultury paliw kopalnych. Wytwarza bowiem energię w sposób bez-emisyjny, a energii tej można użyć również i w ciepłownictwie będącym dziś głównym źródłem trującego smogu. To nasze ubóstwo energetyczne i bardzo nikłe w porównaniu z krajami wyżej rozwiniętymi zużycie prądu elektrycznego na mieszkańca jest przyczyną tak wielkiej ilości trujących pieców w domach. Według obecnych szacunków jest ich w Polsce 3,5 miliona. Prądem elektrycznym można bowiem bez-emisyjne ogrzewać mieszkania, bądź zasilać pompy ciepła do takiego ogrzewania służące. I tak też się dzieje w Szwecji, kraju który poznałem, i z którego rozwiązania energetyczne chciałbym przeszczepić na grunt polski. Emisyjność wytwarzania energii elektrycznej w Szwecji jest znikoma i wynosi 18 g CO2/kWh. Szwecja eksploatuje obecnie 5 elektrowni atomowych.

Co do spraw kultury i tradycji, cóż, nie ma co komentować! Gdybyśmy chcieli się tych wartości naprawdę ściśle trzymać, to zamiast rozwoju motoryzacji - w końcu obcy wynalazek - powinniśmy rozwijać do dziś konne zaprzęgi i zadbać o hodowlę coraz lepszych koni czy innych zwierząt pociągowych. Jakież to nasze, swojskie kuturowo, prawda?

Kolejne stwierdzenie autora, że koszt 400 mld zł wydanych ewentualnie jego zdaniem na budowę 9000 MW mocy w elektrowniach jądrowych zabierze środki na służbę zdrowia. Zadam zatem pytanie, a ile dziś kosztuje leczenie ciężko chorych na skutek złej jakości powietrza osób. Są to kazdego roku miliardy złotych. Zwłaszcza na leczenie dodatkowych przypadków nowotworów i chorób układu krążenia, o których to kosztach zewnętrznych obecnej polskiej energetyki profesor W. Mielczarski woli milczeć! A których to kosztów zewnętrznych moglibyśmy w dużej części uniknąć rozwijając właśnie duże bez-emisyjne źródła energii. A takim są elektrownie jądrowe. A koszty na cały program i tak rozłożone byłyby na okres dwudziestu paru lat, czyli do roku 2043. Dla porównania dodam, że Niemcy zaledwie w ciągu ostatnich 10 lat wydały na swój eksperyment Energiewende ok 250 mld euro, a więc kwotę prawie trzy razy wyższą niż podaje Prof W. Mielczarski. Eksperyment zastępowania energetyki jądrowej przez nowe moce w OZE, oraz węglowe i gazowe do wsparcia niestabilnego OZE i zbilansowania dostaw energii.

Kwestia awarii w Czarnobylu i Fukushimie to również odgrzewany na siłę argument. Wszystkie reaktory jądrowe budowane na świecie poza radzieckim RMBK mają podstawową zasadę, wraz ze wzrostem temperatury moc maleje. W RMBK było odwrotnie a taki reaktor w normalnym świecie nie byłby nigdy dopuszczony do eksploatacji. Już z tego względu awaria czarnobylska jest nie do powtórzenia gdzie indziej. Fukushima to zupełnie inne zdarzenie, gdzie ogromną fala tsunami (14 metrów) przelała się przez mur elektrowni i zalała pompy dieslowskie wymuszające obieg wody chłodzącej reaktor. Podobna awaria jest również niemożliwa, niezależnie od tego, że na Bałtyku nie ma trzęsień ziemi i Tsunami. Po prostu w elektrowniach trzeciej generacji są pasywne i to zwielokrotnione systemy bezpieczeństwa wymuszające obieg wody chłodzącej reaktor prawami fizyki - różnica ciśnień, różnica gęstości wody, siła grawitacji. Reaktor jest więc schładzany w ciągu 72 godzin od wyłączenia, nawet bez udziału pomp dieslowskich. Energetyka jądrowa dlatego właśnie ma dziś względnie wyższy koszt inwestycyjny, bo branża ta bardzo silnie zainwestowała w bezpieczeństwo. W przeciwieństwie do innych branż jak np chemicznej, gdzie dochodziło do tragicznych w skutkach wypadków jak ta w zakładach chemicznych Bhopal w Indiach w 1984 roku, która zabiła 20 tysięcy osób. Do dziś rodzą się tam dzieci z wadami genetycznymi. Czy w związku z tą awaria pan profesor jak i inni przeciwnicy atomu będą się ochoczo domagać zamknięcia wszystkich zakładów chemicznych na terenie Polski, z Rafinerią Płocką na czele? W końcu chodzi o bezpieczeństwo prawda?

To elektrownia jądrowa lll generacji, a nie zakłady chemiczne posiada podwójną kopułę betonową grubości dwóch metrów łącznie, a o gęstości zbrojenia 550 kg/metr sześcienny. Wytrzymuje ona ewentualny wybuch wodoru wewnątrz budynku reaktora. Podobnie jak uderzenie samolotu pasażerskiego. Dla porównania, gęstość zbrojenia w bukrze wytrzymującym wybuch pocisku artyleryjskiego gęstość zbrojenia wynosi zaledwie 130 kg/ metr sześcienny.

Reasumując, aby ocenić opłacalność wdrożenia energetyki jądrowej należy wziąć pod uwagę nie tylko same koszty inwestycji, ale zestawić je z korzyściami przez cały okres funkcjonowania danego źródła energii. Pan profesor tego nie robi, koncentrując się na samych kosztach. Ale idąc jego tokiem rozumowania, autostrad i dróg ekspresowych też nie powinniśmy wogóle w Polsce budować. Różnica kosztów między zwykłą drogą jednojezdniową a droga ekspresową jest bowiem jeszcze większą niż różnica kosztów między elektrownią jądrową a zwykłą konwencjonalną. A jednak nikt u nas nie kwestionuje budowy ekspresowej. Podobnie zresztą jak linii kolejowych przystosowanych do wielkich prędkości pociągów. Uznajemy bowiem, że to cena cywilizacyjnego rozwoju.

Ale właśnie elektrownie jądrowe w jeszcze większym stopniu przyczyniają się do tegoż cywilizacyjnego rozwoju, jako że standardy i wymogi jakościowe w branży jądrowej są nieporównywalne z żadną inną dziedziną. Stąd nasz przemysł dostosowując się do nich stopniowo, wchodzi na zupełnie inny, wyższy stopień rozwoju. Podobnie zresztą jak Polska nauka, pracująca na potrzeby tegoż przemysłu jądrowego. Zainwestujemy więc w atom odważnie, wzorem krajów wyżej rozwiniętych, ale planujmy z głową i ddalekosieznie rozwoj energetyki unikając błędów zachodu. Dołączmy w tym do naszych pragmatycznych sąsiadów z południa i wyjdźmy wreszcie z energetycznego zaścianku.

Zobacz także:

Mielczarski: Manipulacja atomem