Senat przyjął ustawę wprowadzającą dyrektywę MCP

Dziś Senat przyjął ustawę implementującą Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2015/2193 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza ze średnich obiektów energetycznego spalania, czyli tzw. Dyrektywę MCP.

Sprawne tempo pracy nad ustawą nowelizującą wynika ze zbliżającego się terminu transpozycji Dyrektywy MCP wyznaczonego na 19 grudnia 2017 r.

Akt ten określa normy emisji trzech rodzajów zanieczyszczeń powietrza: dwutlenku siarki (SO2), tlenków azotu (NOx) i cząstek stałych (pyłów) dla tzw. średnich obiektów energetycznego spalania (Medium Combustion Plants - MCP). MCP to obiekty energetycznego spalania o nominalnej mocy cieplnej nie mniejszej niż 1 MW i mniejszej niż 50 MW. Dyrektywa MCP uzupełnia już obowiązujące normy dotyczące dopuszczalnych wielkości emisji dla dużych obiektów energetycznego spalania, których moc cieplna wynosi więcej niż 50 MW (LCP).

Dopuszczalne wielkości emisji, które zostaną wprowadzone Dyrektywą MCP są zasadniczo ostrzejsze niż standardy obowiązujące w Polsce. Przykładowo standard emisyjny dwutlenku siarki ze spalania węgla kamiennego dla źródeł istniejących o mocy poniżej 50 MW jest obecnie ustalony na poziomie 1500 mg/Nm3, a Dyrektywa MCP wyznacza poziom 1100 mg/Nm3 dla źródeł do 20 MW i 400 mg/Nm3 dla źródeł powyżej 20 MW. Oznacza to, że MCP będą musiały w większości przypadków podjąć kosztowne działania modernizacyjne w celu dostosowania się do nowych wymogów.

Istnieje obawa, że wiele instalacji nie będzie w stanie ponieść tak wysokich kosztów dostosowawczych i będzie musiało zakończyć działalność. Dostrzegając trudną sytuację istniejących instalacji, ustawodawca europejski przewidział dla nich wyższe (łagodniejsze) dopuszczalne wartości emisji niż dla nowych obiektów. Z łagodniejszych wymogów będą mogły skorzystać te instalacje , które zostały oddane do użytkowania przed 20 grudnia 2018 r. lub dla których przed 19 grudnia 2017 r. uzyskano pozwolenie na podstawie przepisów krajowych ale tylko pod warunkiem, że zostały one oddane do użytkowania nie później niż 20 grudnia 2018. Przepis ten jest pod wieloma względami nieprecyzyjny zatem w praktyce należy się spodziewać dyskusji dotyczących tego, czy dany obiekt jest rzeczywiście obiektem istniejącym i może stosować łagodniejsze dopuszczalne wielkości emisji.

Nowe MCP będą musiały przestrzegać nowych standardów emisji już od 20 grudnia 2018, podczas gdy istniejące instalacje o mocy większej niż 5 MW mają na dostosowanie do nowych standardów emisyjnych czas do 1 stycznia 2025 r, a istniejące o mocy do 5 MW wręcz do 1 stycznia 2030 r.

Nie oznacza to jednak, że wszystkie istniejące MCP rzeczywiście będą musiały spełnić parametry wyznaczone Dyrektywą MCP w wyznaczonych terminach, możliwe jest bowiem uzyskanie różnego rodzaju derogacji. W szczególności atrakcyjna dla polskich MCP może być derogacja ciepłownicza oraz derogacja dla źródeł szczytowych. Można się spodziewać, że będą to rozwiązania na których skoncentruje się część prowadzących instalacje.

W myśl dyrektywy derogacja ciepłownicza jest kierowana do istniejących MCP o nominalnej mocy cieplnej większej niż 5 MW, w przypadku których 50% ciepła użytkowego wytwarzanego, określonego jako średnia krocząca z 5 lat, jest dostarczane w postaci pary lub gorącej wody do publicznej sieci ciepłowniczej. Także derogacja dla źródeł szczytowych dotyczy przede wszystkim istniejących MCP. Jednak warunkiem jej stosowania jest czas funkcjonowania MCP określony jako średnia krocząca z 5 lat wynosząca nie więcej niż 500 godzin (a w wyjątkowych przypadkach 1000 godzin). Dyrektywa MCP przewiduje również m.in. derogację dla źródeł biomasowych.

Wybrane z powyższych regulacji będą wprowadzone do polskiego prawa przez przyjętą w tym miesiącu ustawę nowelizującą POŚ. Szczególnie istotne z perspektywy prowadzących instalacje MCP są oczywiście wspomniane już derogacje.

W polskich przepisach przewidziano możliwość uzyskania derogacji ciepłowniczej. W takim celu trzeba będzie przedłożyć właściwemu organowi wskazane w przepisach dokumenty potwierdzające spełnienie warunków derogacji do dnia 1 stycznia 2024 roku. Jeżeli organ uzna warunki za spełnione dla źródła od 1 stycznia 2025 roku do 31 grudnia 2029 roku będą miały zasadniczo zastosowanie łagodniejsze wielkości dopuszczalnej emisji. Nowelizacja polskich przepisów przewiduje też procedurę dostosowania pozwoleń emisyjnych do warunków wynikających z derogacji.

Natomiast polski ustawodawca nie przewidział możliwości korzystania z tzw. derogacji biomasowej. Pominięcie tej derogacji jest motywowane m.in. występowaniem przekroczeń poziomów dopuszczalnych niektórych substancji w powietrzu.

Po przyjęciu przez Senat ustawa nowelizująca POŚ będzie oczekiwała na podpis prezydenta. Zasadniczo wejdzie w życie 30 dni po ogłoszeniu.

Warto jednak wskazać, że wiele kwestii wynikających z Dyrektywy MCP zostanie uregulowanych dopiero wraz ze spodziewaną zmianą do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie standardów emisyjnych dla niektórych rodzajów instalacji, źródeł spalania paliw oraz urządzeń spalania lub współspalania odpadów. Przede wszystkim to tam zostaną zawarte standardy emisyjne wynikające z Dyrektywy MCP, a tym samym poznamy ich ostateczne wartości. Tekst projektu zmiany rozporządzenia nie został jeszcze opublikowany, niemniej nie można wykluczyć, że w przypadku niektórych wartości, jak np. standardu emisyjnego tlenków azotu ze spalania węgla kamiennego dla istniejących obiektów, rozporządzenie może wprowadzić bardziej rygorystyczne wymogi niż wynika to z Dyrektywy MCP.